Onbegrepen Klachten? Informatie over SOLK en de weg naar erkenning
Chronische pijn, onverklaarbare vermoeidheid, maagklachten die maar niet overgaan. Je voelt dat er iets mis is, maar na talloze doktersbezoeken en onderzoeken is het antwoord hetzelfde: "we kunnen niets vinden."
Voor miljoenen mensen in Nederland is dit de realiteit. Deze aanhoudende, onbegrepen klachten hebben een naam: SOLK, ofwel Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Het is een diagnose die vaak voelt als een doodlopende weg, vol onbegrip en frustratie. Maar wat als er een andere manier is om naar deze klachten te kijken? Een manier die niet focust op "onverklaard", maar op erkenning, inzicht en een concreet pad naar een betere kwaliteit van leven. In deze blog duiken we diep in de wereld van SOLK, de nieuwste wetenschappelijke inzichten en de hoopvolle behandelmethoden die verder gaan dan "ermee leren leven".
Inhoudsopgave
- Wat zijn SOLK en ALK precies?
- De Cijfers: Hoeveel mensen hebben last van SOLK?
- Veelvoorkomende klachten: meer dan alleen tussen de oren
- De strijd van de patiënt: onbegrip en een zoektocht in de zorg
- Een nieuw inzicht: centrale sensitisatie
- De weg naar beter: behandelopties voor SOLK
- Wat kun je zelf doen?
- Conclusie: van onverklaard naar begrepen
Wat zijn SOLK en ALK precies?
De term SOLK staat voor Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Volgens de richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) wordt deze term gebruikt wanneer lichamelijke klachten langer dan enkele weken aanhouden en er, na adequaat medisch onderzoek, geen lichamelijke aandoening is gevonden die de klachten voldoende verklaart [1]. Het is belangrijk om te benadrukken dat dit geen ingebeelde klachten zijn; de pijn, vermoeidheid of andere symptomen zijn zeer reëel.
Omdat de term SOLK de nadruk legt op het "onverklaarde", wat als stigmatiserend kan worden ervaren, is er een verschuiving gaande naar de term ALK: Aanhoudende Lichamelijke Klachten. Deze term focust meer op de ervaring van de patiënt – namelijk dat de klachten aanhouden en een aanzienlijke impact hebben op het dagelijks leven.
Internationaal wordt steeds vaker de term Persistent Physical Symptoms (PPS) gebruikt. Een recente, grootschalige studie in The Lancet (2024) omschrijft dit als "verontrustende somatische klachten die enkele maanden of langer aanhouden, ongeacht de oorzaak" [2].
Herken jij je in het hebben van onverklaarbare klachten?
Vraag om een gratis koers gesprek.
Dan kijken we samen naar waar je nu bent, waar je naartoe wilt, en welke route je het snelst en veiligst naar je bestemming brengt.
De Cijfers: Hoeveel mensen hebben last van SOLK?
De omvang van het probleem is aanzienlijk. Schattingen laten zien dat in de huisartsenpraktijk maar liefst 30 tot 50 procent van alle consulten gaat over lichamelijke klachten waarvoor geen duidelijke medische verklaring wordt gevonden [1]. Voor een deel van deze groep worden de klachten chronisch en ernstig. Ongeveer 2,5% van de volwassen bevolking lijdt aan ernstige, langdurige SOLK. Opvallend is het grote genderverschil: tussen de 70 en 90 procent van de mensen die met deze klachten zorg zoeken, is vrouw.
Veelvoorkomende klachten: meer dan alleen tussen de oren
De klachten die onder de noemer SOLK/ALK vallen zijn zeer divers. Het zijn vaak dezelfde symptomen die ook bij bekende ziekten voorkomen, wat de verwarring en angst bij patiënten kan vergroten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van veelvoorkomende klachten, gebaseerd op informatie van Thuisarts.nl [3].
| Klachtencategorie | Voorbeelden van Klachten |
|---|---|
| Algemeen Aspecifiek | Ernstige vermoeidheid, concentratie- en geheugenproblemen, duizeligheid, hoofdpijn. |
| Bewegingsapparaat | (Lage) rugpijn, nekpijn, spier- en gewrichtspijnen over het hele lichaam. |
| Maag-Darmstelsel | Buikpijn, misselijkheid, opgeblazen gevoel, prikkelbare darm syndroom (PDS), diarree of verstopping. |
| Hart en Longen | Hartkloppingen, pijn op de borst, benauwdheid, hyperventilatie. |
De NHG-richtlijn classificeert de ernst van SOLK op basis van de impact op het functioneren en het aantal klachtenclusters. Bij ernstige SOLK heeft iemand klachten in alle vier de categorieën en duren deze langer dan drie maanden, wat leidt tot ernstige belemmeringen in werk, sociaal leven en zelfzorg [1].
Heb je last van bovenstaande klachten en loop je vast in de reguliere zorg?
Vraag om een gratis koers gesprek.
Dan kijken we samen naar waar je nu bent, waar je naartoe wilt, en welke route je het snelst en veiligst naar je bestemming brengt.
De strijd van de patiënt: onbegrip en een zoektocht in de zorg
Mensen met SOLK/ALK lopen tegen een muur van onbegrip op, zowel in hun sociale omgeving als in de zorg. De grootste uitdaging is het gevoel niet serieus genomen te worden. De zoektocht naar een verklaring leidt vaak tot een frustrerend traject van herhaalde onderzoeken en doorverwijzingen, zonder een bevredigend antwoord. Dit kan leiden tot:
- Angst en onzekerheid: De constante zorg over wat er aan de hand is, kan de klachten verergeren.
- Functionele beperkingen: Werk, hobby’s en sociale contacten komen onder druk te staan.
- Conflicten in de zorgrelatie: Zowel de patiënt als de arts kan gefrustreerd raken wanneer een duidelijke diagnose en behandeling uitblijven.
- Psychologisering: Patiënten ervaren reële lichamelijke pijn, maar worden soms te snel naar psychologische hulp verwezen, wat kan voelen als een ontkenning van hun klacht.
Dit alles creëert een vicieuze cirkel waarin stress, angst en de klachten elkaar versterken. Recent onderzoek benadrukt dat deze klachten vaak onderbelicht en niet systematisch herkend worden in de Europese gezondheidszorg, wat leidt tot onnodige lijdensdruk en hoge zorgkosten [4].
Een nieuw inzicht: centrale sensitisatie
Een van de meest veelbelovende wetenschappelijke ontwikkelingen in het begrijpen van SOLK/ALK is het concept van centrale sensitisatie. Dit fenomeen biedt eindelijk een biologisch verklaringsmodel dat de kloof tussen "lichamelijk" en "psychisch" overbrugt.
Wat is centrale sensitisatie?
Centrale sensitisatie is een proces waarbij het centrale zenuwstelsel (de hersenen en het ruggenmerg) overgevoelig raakt voor prikkels. Normale signalen uit het lichaam, zoals een lichte aanraking of normale spierspanning, worden door de hersenen geïnterpreteerd als pijnlijk of alarmerend. Het zenuwstelsel staat als het ware 'te scherp afgesteld'.
Een Nederlands onderzoek uit 2020 in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde stelt dat centrale sensitisatie een belangrijke rol speelt bij SOLK en dat het uitleggen van dit model patiënten helpt hun klachten te accepteren en te begrijpen [5].
Dit model verklaart waarom de klachten zo reëel voelen, ook als er lokaal in het lichaam geen schade te vinden is. Het probleem zit niet in het weefsel, maar in de verwerking van de signalen door het zenuwstelsel. Factoren zoals langdurige stress, trauma, infecties of blessures kunnen dit proces in gang zetten.
De weg naar beter: behandelopties voor SOLK
Omdat SOLK/ALK complex is, bestaat er geen 'one-size-fits-all' oplossing. De behandeling richt zich niet primair op het volledig wegnemen van de klachten, maar op het verbeteren van de kwaliteit van leven en het verminderen van de lijdensdruk. De NHG-richtlijn adviseert een stapsgewijze aanpak [1].
| Stap | Ernst van SOLK | Behandeling |
|---|---|---|
| Stap 1 | Milde SOLK | Begeleiding door de huisarts met focus op voorlichting, geruststelling en een tijdcontingent plan voor het geleidelijk opbouwen van activiteiten. |
| Stap 2 | Matig-ernstige SOLK | Verwijzing naar eerstelijnszorg, zoals een psychosomatisch fysiotherapeut voor lichaamsbewustzijn, of een POH-GGZ/psycholoog voor cognitieve gedragstherapie (CGT). |
| Stap 3 | Ernstige SOLK | Verwijzing naar gespecialiseerde, multidisciplinaire behandelcentra waar verschillende disciplines (arts, psycholoog, fysiotherapeut) samenwerken. |
Belangrijke componenten in de behandeling zijn:
- Psycho-educatie: Uitleg over het lichaam-geest samenspel en het model van centrale sensitisatie.
- Cognitieve Gedragstherapie (CGT): Het identificeren en veranderen van niet-helpende gedachten en gedragingen die de klachten in stand houden (zoals vermijdingsgedrag).
- Lichaamsgerichte therapieën: Leren luisteren naar het lichaam, grenzen voelen en de balans tussen belasting en belastbaarheid herstellen.
- Leefstijlinterventies: Aandacht voor slaap, voeding, ontspanning en een gebalanceerd dagritme.
Met Touch of Matrix kun je aan de slag met je klachten zonder dat je op zoek hoeft naar de oorzaak.
Wil je weten wat dit voor jou kan betekenen?
Vraag om een gratis koers gesprek.
Wat kun je zelf doen?
Hoewel professionele hulp vaak onmisbaar is, zijn er ook stappen die je zelf kunt zetten om de cirkel van klachten te doorbreken:
- Houd een dagboek bij: Krijg inzicht in wanneer je klachten erger of minder worden. Welke activiteiten, gedachten of situaties hebben invloed?
- Beweeg gedoseerd: Probeer binnen je grenzen te blijven bewegen. Wandelen, fietsen of zwemmen kan helpen, maar forceer niets. Het doel is niet om de pijn te negeren, maar om je belastbaarheid langzaam te vergroten.
- Focus op ontspanning: Plan bewust momenten van rust in je dag. Ademhalingsoefeningen, mindfulness of yoga kunnen helpen het overprikkelde zenuwstelsel te kalmeren.
- Wees mild voor jezelf: Accepteer dat er goede en slechte dagen zijn. De klachten zijn geen teken van falen. Leer je grenzen herkennen en respecteren.
Conclusie: van onverklaard naar begrepen
SOLK of ALK is een complexe en vaak frustrerende aandoening, maar het is geen eindstation. De verschuiving van de focus op 'onverklaard' naar een model van een overgevoelig zenuwstelsel (centrale sensitisatie) biedt nieuwe hoop en concrete handvatten voor behandeling. Het erkennen van de klachten als reëel en het begrijpen van de interactie tussen lichaam en geest zijn de eerste, cruciale stappen op weg naar herstel. Door een combinatie van de juiste professionele begeleiding en aanpassingen in je eigen leefstijl, is het mogelijk om de lijdensdruk te verminderen en de regie over je leven terug te winnen.
Met mijn traject Joyful You werk ik op alle niveau's. Fysiek, emotioneel, mentaal, spiritueel en energetsich.
In de reguliere zorg worden vooral vaak de laatste 2 over het hoofd gezien. Vaak zit daar het 'onbegrepen' stuk wat voor de klachten zorgt. Meer weten hierover? Kijk eens op deze pagina: Traject Joyful You - Terug naar jezelf.
Als energetisch hypnotherapeut en Touch of Matrix® therapeut heb ik al veel mensen geholpen met SOLK.
Welkom aan boord. Je bent in de juiste haven.
Ik ben Judith van Royen, jouw energetisch hypnotherapeut, Touch of Matrix® therapeut en loods naar huis.
Specialist in wat ik een 'energetische reset' noem.
Geen eindeloze praatsessies over je verleden, maar een diepgaande, voelbare transformatie die je terugbrengt naar jezelf.
Want soms heb je alleen een ervaren loods nodig die je veilig naar huis brengt, zodat jij weer JOY voelt in jezelf én in je leven.
Twijfel je nog welke route het beste bij jou past?
Neem dan gerust contact met me op.
Dan kijken we samen naar waar je nu bent, waar je naartoe wilt, en welke route je het snelst en veiligst naar burn-out herstel brengt.
Referenties
[1] Nederlands Huisartsen Genootschap (2023). NHG-Standaard Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Geraadpleegd op 23 oktober 2025, van https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/somatisch-onvoldoende-verklaarde-lichamelijke-klachten-solk
[2] Löwe, B., et al. (2024). Persistent physical symptoms: definition, genesis, and management. The Lancet. Geraadpleegd op 23 oktober 2025, van https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(24)00623-8/fulltext
[3] Thuisarts.nl (2018). Ik heb onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Geraadpleegd op 23 oktober 2025, van https://www.thuisarts.nl/onvoldoende-verklaarde-lichamelijke-klachten/ik-heb-onvoldoende-verklaarde-lichamelijke-klachten-sol
[4] Toussaint, A., et al. (2024). The overlooked burden of persistent physical symptoms: a call for action in European healthcare. The Lancet Regional Health - Europe. Geraadpleegd op 23 oktober 2025, van https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666776224003090
[5] den Boer, C., Terluin, B., & van Wilgen, C. P. (2020). Uitleg aan patiënten met onverklaarde klachten: Sensitisatiemodel helpt bij acceptatie. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Geraadpleegd op 23 oktober 2025, van https://www.ntvg.nl/artikelen/uitleg-aan-patienten-met-onverklaarde-klachten
