Ik zit alleen maar in mijn hoofd

Ik sta de hele dag 'aan' en zit alleen maar in mijn hoofd.

In een wereld waarin constante prikkels en eisen op ons afkomen, is het geen wonder dat velen van ons zich vaak gevangen voelen in hun eigen gedachten.
Wat ik veel van mijn cliënten hoor is "ik zit alleen maar in mijn hoofd". Alleen maar in je hoofd zitten, kan diepgaande effecten hebben op je mentale en fysieke gezondheid. 

Maar wat veroorzaakt deze innerlijke drukte?
Waarom is het zo moeilijk om te ontspannen?
Wat zijn de gevolgen van een leven dat voornamelijk in je hoofd plaatsvindt?

Wat is de reden dat je alleen maar in je hoofd zit?

Het voortdurend in gedachten verzonken zijn kan verschillende oorzaken hebben. Stress is een veelvoorkomende factor; het dagelijks omgaan met werk, relaties, en persoonlijke verwachtingen kan leiden tot overmatig piekeren, overdenken en mentale overbelasting. Bovendien kan de manier waarop onze samenleving waarde hecht aan multitasking en productiviteit ertoe leiden dat je mentaal altijd "aan" staat, zonder werkelijk je pauzes te nemen om te herstellen of te reflecteren.

Daarnaast spelen persoonlijkheidskenmerken een rol. Als je bijvoorbeeld perfectionistisch bent of de neiging hebt tot angstig zijn, kun je geneigd zijn om overmatig te piekeren of obsessief te plannen, wat bijdraagt aan een constante staat van mentale activiteit.

Waardoor ontstaat die drukte in je hoofd?

De drukte in je hoofd wordt vaak verergerd door technologie en de sociale media. De constante stroom van informatie via je smartphones, de sociale media en de verschillende nieuwsfeeds kunnen overweldigend zijn en je aandacht fragmenteren. Dit maakt het moeilijk om je te focussen en bevordert een staat van voortdurende mentale onrust. Daarnaast leef je daardoor niet in het hier en nu, vaak ook nog eens veroorzaakt door minder fysieke activiteit en minder tijd in de natuur. Hierdoor raak je meer naar binnen gekeerd en gedesoriënteerd in je eigen gedachtewereld.

Waarom is het moeilijk om te ontspannen?

Ontspannen in een wereld die nooit stil lijkt te staan is een uitdaging. De vaardigheid om te ontspannen is eigenlijk een natuurlijke vaardigheid. Echter omdat we altijd maar in beslag worden genomen door constante beschikbaarheid en de verwachting dat we ook altijd bereikbaar moeten zijn, maakt dat we niet tot rust komen. Hierdoor krijgt je lichaam nooit echt de kans om de 'vecht of vlucht' modus te verlaten. Toch is juist dat essentieel om diepe ontspanning te kunnen ervaren. Daarnaast kan de angst om niet productief te zijn of iets te missen (FOMO) ons ervan weerhouden om echt pauzes te nemen en te rusten. Dit versterkt de cyclus van stress en mentale activiteit, waardoor ontspannen nog moeilijker wordt.

FOMO: "Fear of Missing Out"

FOMO is een term die de angst beschrijft om iets belangrijks of interessants te missen, wat anderen wellicht ervaren. Deze angst kan een gevoel van jaloezie, onrust, en sociale druk teweegbrengen. Het is een fenomeen dat vaak versterkt wordt door sociale media en de constante verbondenheid met digitale netwerken. 

Kenmerken van FOMO

Sociale media als catalysator: FOMO wordt vaak gevoed door beelden en updates die mensen posten op sociale media. Het zien van foto's en verhalen van vrienden die leuke activiteiten ondernemen, kan bij anderen het gevoel opwekken dat ze zelf iets missen.

Voortdurende vergelijking: Mensen met FOMO zijn geneigd hun eigen leven voortdurend te vergelijken met dat van anderen. Deze vergelijking kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, ontevredenheid, en lage zelfwaardering.

Compulsief gedrag: FOMO kan leiden tot compulsieve patronen, zoals het constant checken van sociale media, overcommitment aan sociale plannen, of de drang om altijd 'aan' te staan om niets te missen.

Alleen maar 'aan' staan

Het betekent dat je voortdurend alert, betrokken, of actief bent zonder voldoende tijd te nemen voor rust of herstel. Deels komt dit door onze moderne levensstijl, waarin technologie en constante beschikbaarheid ervoor zorgen dat we bijna altijd bereikbaar zijn.

Kenmerken van "Alleen Maar Aan Staan"

Voortdurende connectiviteit: Met smartphones en andere technologieën is het gemakkelijk om altijd verbonden te zijn met werk, sociale media, en nieuws, wat leidt tot een continue informatiestroom die moeilijk te negeren is.

Hoge responsverwachtingen: Er is vaak een onuitgesproken verwachting dat je snel moet reageren op e-mails, berichten, en oproepen, wat bijdraagt aan een gevoel van urgente noodzaak om altijd alert te zijn.

Grenzen tussen werk en privé vervagen: Voor velen is de duidelijke scheiding tussen werk- en privétijd verdwenen, vooral met de toename van thuiswerken. Dit kan leiden tot werkdagen die zich uitstrekken en een gevoel dat je nooit echt "vrij" bent.

Multitasking: Constant multitasken tussen verschillende taken en verantwoordelijkheden kan ervoor zorgen dat het moeilijk is om je volledig te ontspannen, zelfs tijdens downtime.

Psychologische en Sociale Effecten

Angst en stress: De voortdurende angst om iets te missen kan aanzienlijke angst en stress veroorzaken, wat het dagelijks functioneren kan beïnvloeden. Constant aan staan kan leiden tot verhoogde niveaus van stress en angst, omdat de geest en het lichaam zelden een kans krijgen om te ontspannen en te herstellen van dagelijkse stressoren.

Impact op besluitvorming: FOMO kan leiden tot impulsieve beslissingen, zoals het uitgeven van geld aan dingen of activiteiten puur om de angst te verminderen, wat op de lange termijn niet duurzaam of bevredigend is.

Verstoorde sociale relaties: Terwijl het doel van FOMO vaak is om sociale banden te versterken, kan het paradoxaal genoeg leiden tot oppervlakkige relaties en een verminderd gevoel van verbondenheid, omdat de interacties meer draaien om het 'erbij zijn' dan om betekenisvolle verbinding.

Burn-out: Langdurige blootstelling aan hoge stressniveaus zonder voldoende herstel kan resulteren in burn-out, wat zich kenmerkt door extreme uitputting, cynisme, en verminderde professionele effectiviteit.

Slaapproblemen: De mentale activiteit die gepaard gaat met altijd aan staan kan slaapproblemen veroorzaken, zoals moeite met inslapen of doorslapen, omdat je geest moeite heeft om zich af te sluiten.

Verminderd persoonlijk welzijn: Langdurige stress kan ook het algemene welzijn aantasten, leidend tot een verminderde levenskwaliteit, slechte stemming, en afgenomen energieniveaus.

Strategieën om 'Alleen Maar Aan Staan' te Beheersen

Om de negatieve effecten van constant aan staan te beperken, is het belangrijk om bewuste maatregelen te nemen.

Neem regelmatig een digitale detox. Door regelmatig perioden in te lassen waarin je bewust afstand neemt van alle digitale apparaten kun je jezelf helpen om mentale rust te bevorderen. Wees strenger met je werkuren. Stel vaste werktijden in en leef deze consequent na. Dit kan ervoor zorgen dat je beter werk en privé beter kunt scheiden. Start met ontspanningstechnieken. Er zijn methoden zoals diepe ademhaling, yoga, en meditatie. Dit kan heel effectief bijdragen in het verminderen van stress en het bevorderen van ontspanning. Zorg voor voldoende slaap. Het is echt heel belangrijk om goed en genoeg te slapen. Zorg voor een regelmatige en rustgevende slaaproutine. Maak een vast ritueel in de avond. Dit kan je helpen om je algehele gezondheid en je welzijn te verbeteren. Door actief stappen te ondernemen om de tijd "uit" te optimaliseren, kun je je vermogen om te ontspannen verbeteren en een meer evenwichtige levensstijl handhaven.

Wat is het gevolg van alleen maar in je hoofd zitten?

Langdurig in je hoofd zitten kan leiden tot diverse negatieve gevolgen voor je gezondheid. Je angstniveaus kunnen verhogen, je kunt depressieve gevoelens ervaren en een gevoel van isolatie voelen. Fysiek kan het leiden tot symptomen zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, spijsverteringsproblemen en slapeloosheid.
Op de lange termijn kan het ook het risico op ernstigere gezondheidsproblemen verhogen. Daarnaast kan deze mentale staat je relaties en prestaties op het werk beïnvloeden, omdat je minder aanwezig bent en mogelijk minder empathisch reageert op anderen.

Conclusie

Het is belangrijk om je bewust te worden van de momenten waarop je te veel in je hoofd zit. Je moet actief stappen ondernemen om je geest te kalmeren. Technieken zoals mindfulness, meditatie, en fysieke activiteit kan je helpen om meer in het moment te zijn. Dit zorgt ervoor dat de constante innerlijke dialoog in je hoofd gaat verminderen. Door jezelf toe te staan om werkelijk te ontspannen en te herstellen, kunnen je van een gezonder en evenwichtiger leven genieten.
Je kunt ook een dankbaarheidsdagboek bijhouden zodat je je bewuster bent van hoe je leven eruit ziet en jij een positievere levenshouding krijgt en je meer waardering krijgt voor leven in het huidige moment.

Wees je bewust dat niemand een perfect leven heeft. Het maakt niet uit wat de sociale media suggereert, wat je ziet en leest is niet altijd waar en de realiteit. Plan echt perioden in om bewust afstand te nemen schermtijd. Geen tv, niet gamen, geen sociale media, geen smartphone. Het kan je echt helpen om de druk te verlagen en de meer focus te leggen op je eigen leven. Bepaal ook persoonlijke prioriteiten en persoonlijke waarden. Het kan je helpen betere keuzes te maken die echt voldoening geven, in plaats van simpelweg te reageren op wat anderen doen.